SPRZĘT I PRZYGOTOWANIA

Warunki letnie

Podstawowe elementy wyposażenia służące do tzw. autoasekuracji podczas pokonywania dróg typu via ferrata w warunkach letnich to: uprząż wspinaczkowa + pętla, lonża z płytką hamującą i dwoma karabinkami, kask. Ze względów bezpieczeństwa powinno się jeszcze dysponować odpowiednią odzieżą, rękawiczkami i obuwiem.
Uprząż wspinaczkowa to rozbudowany system odpowiednio pozszywanych pasów, który wymyślono, żeby jakoś połączyć wspinacza z liną służącą do asekuracji. Najbardziej bezpieczny zestaw składa się z dwóch uprzęży - biodrowej i piersiowej - które łączymy specjalną pętlą. Najczęściej używana jest sama uprząż biodrowa. Przy odpadnięciu na długość lonży - jak się wydaje - może być wystarczająca. Niemniej trzeba pamiętać, że pokonywanie drogi typu via ferrata w samej uprzęży biodrowej nie zawsze zapewnia całkowite bezpieczeństwo podczas procesu hamowania płytką absorbującą siłę upadku. Gdy przypadkowo obrócimy się głową w dół, hamujące szarpnięcie może wyrwać ciało ze źle dopasowanej uprzęży. Uprzęż powinna mieć atest Międzynarodowej Unii Towarzystw Alpinistycznych (L'Union Internationale Associations d'Alpinisme - UIAA).

Lonża z płytką hamującą i karabinkami to specjalna pętla wpleciona do płytki hamującej, na której końcu znajdują się karabinki. Do autoasekuracji używa się wyłącznie karabinków atestowanych przez UIAA, wyposażonych w blokadę zamka, uniemożliwiającą ich przypadkowe otwarcie. Całość umiejętnie połączona z uprzężą służy do wpinania się naprzemiennie do napotkanych sztucznych ułatwień i zabezpieczeń. Na sztucznych ułatwieniach typu łańcuch nie spełnia swej zabezpieczającej roli ze względu na brak napięcia łańcucha, który utrudnia zachowanie stabilnej pozycji i powoduje niekontrolowany przeskok karabinka po kolejnych jego segmentach. Obecnie można juz zakupić w specjalistycznych sklepach cały zestaw produkowany dla przejść via ferrata.
Kask jest bardzo istotnym elementem systemu zabezpieczeń, który zapewnia ochronę przed spadającymi kamieniami lub uderzeniem o ścianę skalną. Atestowane przez UIAA kaski wytrzymują nawet uderzenia kamieni z dużej wysokości. Kask powinien być dobrze dopasowany i prawidłowo zapięty, żeby nie można go było zsunąć
z głowy, ani nawet siłą z niej zerwać.

ABC autoasekuracji

Skuteczne metody asekuracji podczas działalności w terenie eksponowanym wypracowano stosunkowo niedawno. Stosując nowoczesny sprzęt można sobie zapewnić w miarę optymalny poziom bezpieczeństwa podczas pokonywania Orlej Perci. Mimo, że najsłabszym ogniwem zawsze był w tym systemie człowiek i jego słabość do popełniania nieprzewidywalnych błędów, należy non stop stosować zasadę ograniczonego zaufania do wszystkich i wszystkiego co nas otacza. Nic nie pomoże wyśmienite zastosowanie teorii asekuracji w przypadku uszkodzonych sztucznych ułatwień i zabezpieczeń Jeśli trafi się  jakaś obluzowana lub uszkodzona kotwa, pod żadnym pozorem nie należy z niej korzystać. Autoasekuracja przy użyciu lonży z płytką hamującą i dwoma karabinkami nie wymaga wykonywania skomplikowanych czynności. Po prostu, kiedy napotkamy "zakorkowany" odcinek w eksponowanym terenie, należy wypiąć podpięte do lonży karabinki z uprzęży i zatrzasnąć je na najbliższym elemencie sztucznego ułatwienia (łańcuch) lub zabezpieczenia (stalowa lina) powyżej kotwy. Odczekawszy na swoją kolej ruszamy zgodnie nie z kierunkiem drogi, a po dojściu do następnej kotwy należy wpiąć powyżej jeden z karabinków, a dopiero po przejściu odcinka z kotwą ten drugi. W przypadku pokonywania drabinki lub rzędu klamer, należy naprzemiennie wpinać się do kolejnych szczebli lub klamer. Pamiętajmy, żeby karabinki z lonżą były wpięte do odpowiedniego elementu przez cały czas poruszania się w przepaścistym terenie. Przy mijaniu kotwy nie należy wypinać drugiego karabinka, zanim nie zatrzaśniemy pierwszego. Uwaga! W terenie eksponowanym, niezależnie od stopnia jego trudności zawsze istnieje ryzyko odpadnięcia.
Stosowanie wyłącznie zasady trzech punktów oparcia  wprzypadku jednoczesnego ukruszenia chwytu, wyjechania ze stopnia czy poślizgnięcia, może nie być wystarczającym zabezpieczeniem. Nasz system autoasekuracji powinien wtedy zadziałać następująco: bezwładny ruch ciała w dół przesuwa lonżę z karabinkami do najbliższej kotwy, linowa część lonży przepleciona w płytce hamującej zaczyna się w niej przesuwać absorbując tarciem siłę upadku, którą na końcowym odcinku tłumią poszczególne pasy uprzęży. Rzecz dzieje się bez udziału naszych rąk. Należy tak dobrać poszczególne długości lonży, by można było sięgnąć ręką do karabinków po znalezieniu chwytu i bezpiecznym postawieniu buta na stopniu. Zawsze po przypadkowym strąceniu kamienia dajemy sygnał ostrzegawczy głośnym okrzykiem - uwaga! kamień! - dla tych, którzy idą pod nami.

Warto mieć w plecaku:

• środki opatrunkowe - jałowe kompresy do kładzenia bezpośrednio na ranę, bandaże dziane i elastyczne
  do umocowania opatrunków;
• chustę trójkątną - najlepszy środek na unieruchomienie zwichniętej tub złamanej ręki, może przydać się, także jako opatrunek na glowę, na stopę tub dłoń;
• folię izotermiczną, np. NRC;
• wodę utlenioną - do odkażenia okolicy rany;
• ciepły sweter, polar, kurtkę, czapkę i rękawiczki;
• latarkę, tzw. czołówkę;
• mapę, kompas;
• telefon komórkowy z wpisanym numerem ratunkowym do TOPR 601 100 300;
• co najmniej litr picia, a w chłodne dni termos z gorącą herbatą;
• słodycze jako rezerwę energetyczną.

Przemyśleć przed wyjściem na Orlą Perć:

• Czy nasz plan ma podstawy powodzenia, jaka jest pogoda, jakie
  warunki i sezon, czy mamy odpowiedni sprzęt i umiemy go używać?
• Zimą - jakie jest zagrożenie lawinowe?
• Kto jest w grupie - sprawność i doświadczenie uczestników
  wycieczki.
• Czy uwzględniliśmy rezerwę czasową na nieprzewidziane zdarzenia?

W trakcie pokonywania Orlej Perci odpowiedzieć sobie na pytania:

• Cały czas - co może pójść źle?
• Co jest pode mną? Co jest nade mną?
• Czy jestem w miejscu, z którego mogę spaść?
• Czy nie jestem narażony na strącenie przez kogoś tracącego
  równowagę lub spadającego?
• Czy są nade mną ludzie i mogą zrzucać kamienie, termosy itp. rzeczy?
• Czy coś w ogóle mnie chroni?
• Czy warunki (pogoda) nie są inne niż zakładane?
• Czy na pewno zdążę wrócić za dnia (przy dobrej pogodzie)?
• Czy nie jesteśmy wyraźnie wolniejsi, niż zakładaliśmy?
• Jaka jest forma członków zespołu?
• Czy ktoś nie słabnie lub nie ma kłopotów?
• Czy nie ma nietypowych zagrożeń (np. głęboka szczelina między starym  śniegiem a skałą, miękki śnieg nad płynącym pod nim strumieniem, bardzo mocny wiatr grożący wytrąceniem z równowagi i zrzuceniem z grani czy zbocza)?
• Czy na miejsce, w którym stoją (przez które idą) może spaść
  kamień, lód czy lawina?
• Czy mogę spaść (zsunąć się) po stromym śniegu?
• Zimą - czy jestem w miejscu zagrożonym lawiną?

(za: Dariusz Dyląg, ORLA PERĆ, Oficyna Wydawnicza REWASZ, Pruszków 2006)